Makale & Formül

Değerli Meslektaşlarım basit anlamıyla kaşıntı; deride veya mukoza membranlarında etkilenen bölgeyi tırmalama veya sürtme arzusu yaratan rahatsız edici bir his olarak tanımlansa da kaşıntının deri hastalıkları dışında kansızlıktan parazite kadar pek çok hastalığın belirtisi olabileceğini unutmamalıyız.

"Bu nedenle uzun süren kaşıntıları ciddiye almak gerekir. Egzemadan bitlenmeye, ilaç döküntülerinden uyuza ve mantar hastalıklarına kadar pek çok hastalıkta, bireyi hekime yönelten en önemli yakınma kaşıntıdır. Kimi zaman en az ağrı kadar hastayı rahatsız eden; uykusuzluğa ve depresyona yol açan, hatta intiharın eşiğine getiren bu bulguya, pek çok iç hastalığı da eşlik edebilmektedir. Kaşıntı için vücudun bir çeşit uyarısı ya da derinin bir tepkisi demek mümkün. Basit gibi görünse de, kaşıntı bazen oldukça karmaşık sorunlarla birliktelik gösterebilir. Barsak parazitlerinden kansere kadar pek çok hastalık kaşıntıya neden olabilir. Kaşıntının nedenleri araştırılırken hastanın yaşı, var olan hastalıkları, kullandığı ilaçlar, banyo alışkanlıkları ve hastanın psikolojik durumu gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Bazı ilaç alerjilerinde, deride görünen herhangi bir şey olmaksızın kaşıntı gelişebileceği unutulmamalıdır. Barsak parazitleri, diyabet, iç organ kanserleri (safra kesesi, karaciğer, barsak kanseri); safra kesesi taşları ya da viral hepatit(sarılık) gibi nedenlerle ortaya çıkan safra yolu tıkanıklıkları, lösemi ve lenfoma gibi malign (kötü huylu) kan hastalıkları, böbrek yetmezliği, AIDS gibi sistemik (birçok organı tutan) hastalıkların gidişi sırasında ya da bazen bu hastalıkların ilk belirtisi olarak yaygın ve nedensiz kaşıntılar ortaya çıkabilir.”

Bu makalemde  NRF (New German Pharmacopoeia for compounded medications; Yeni Alman Farmakopesi- majistral için/ bileşik ilaçlar)' de yer alan kaşıntı için kullanılan formüllerin tartışıldığı bir araştırmayı konu olarak seçtim. Makaleye konu olan formülasyonların geniş açıklamalarınıda ilerleyen bölümlerde hep beraber inceleyeceğiz.

Majistral formülasyonlar ve kaşıntı tedavisi 

Kaşıntı, farklı alanlarda karşılaşılan yaygın bir semptomdur. Normal derideki kaşıntı ile deri hastalığı veya inflamasyonla ilişkili kaşıntı arasındaki farkların klinik olarak ayırt edilmesi önemlidir. Altta yatan olası hastalıkların araştırılması; kaşıntının farklı patojenik mekanizmalara sahip olmakla birlikte kronikleşebileceğinden zorunludur.

Tedavi (özellikle topikal tedavi) güçtür ve çoğunlukla başarısızlıkla sonuçlanmaktadır. Bu nedenle hem aktif içerikler hem uygun taşıyıcılar göz önünde bulundurularak, sistemik tedavinin topikal uygulamalarla birleştirilmesine gerek duyulmaktadır. Halen farmasötik ürün pazarında terapötik boşluklar mevcuttur.

Yeni Eczacılık uygulamaları nedeniyle, bireysel formülasyonlar Eczacıların güvenilirlik kontrolünden geçmediğinden dolayı; standardize bileşik formülasyonları tercih edilmelidir. Sadece farmasötik nitelikli içerikler, bileşiklerde kullanıldığı için kold krem gibi kozmetik içeriklere de artık izin verilmemektedir.

NRF (New German Pharmacopoeia for compounded medications; Yeni Alman Farmakopesi- majistral için/ bileşik ilaçlar)’den -pratik vakaları temel alarak- standardize majistral formülasyonlarla tedavi için farklı terapötik seçenekler göstereceklerini bildirmiştir.

Kaşıntıda majistral formüllerin endikasyonları

Her doktor, rutin muayenelerde kaşıntı ile karşılaşır. 6 aydan uzun süren kronik kaşıntının görülme sıklığı popülasyonda %20 civarındadır.  Teşhis, renal, hematolojik ve hepatik hastalıklar, diyabet  ve enfeksiyonlar gibi olası hastalıklar olabilir. Tedavi topikal ve/veya sistemik olabilir.

Dermatolojinin ilgi alanı son yıllarda değişikliğe uğramıştır; sistemik tedavi giderek ön plana çıkmaktadır. Buna karşın, özellikle kaşıntı tedavisinde belirgin kısıtlamalar mevcuttur.

ürtikerdeki kaşıntı durumu için kullanılan farklı antihistaminikler hariç kaşıntı tedavisi için ruhsatlı sistemik terapötik ajan yoktur.

Kronik kaşıntıda, antihistaminikler normal dozlarında etkili değildir. Güncel kaşıntı rehberleri daha yüksek dozların kullanımını önerir.

Kronik seyir nedeniyle, yeni terapötik seçenekler her zaman talep edilmektedir.

Sistemik ve topikal ajanlar, etki için birbirlerini tamamlamaktadır. Nedene yönelik ve semptomatik tedaviler, kaşıntı çok fazla nedene bağlı olduğu için birçok farklı terapötik seçenekten meydana gelir. Birçok durumda, majistral formüller için yeni terapötik yaklaşımlar veya özel taşıyıcılar gerekir.  

Tedavi prensipleri

Topikal terapötik ajanların etkinliği çeşitli nedenlere bağlıdır. Aktif içerikler, yardımcı maddeler, içeriklerin olası etkileşimleri, bitkisel özellikler, hazırlama, uygulanan bölge ve deri veya mukozanın durumu gibi pek çok durumdan etkilenir.

Rehber: Dermatolojik formülasyonlar

“Dermatolojik formülasyonlar”, reçetelenen dermatolojik formülasyonlar içeren bir rehberdir. Hem Doktorlar hem Eczacılar, dermatolojik formülasyonların kalitesinden sorumludur. Doktorlar, ticari ilaç sektöründe uygun terapötik seçenek bulamazlarsa, hastanın özellikleri alternatif bir yaklaşım gerektirdiğinde ve/veya ilacın yüksek miktarlarda reçetelenmesi gerektiğinde, majistral formülasyonları endikasyonda kullanabilir (Tablo1).

Reçete bilgisi detaylı olarak belgelenmelidir (Tablo2, Figur1).

Tablo 1: Pratik uygulamalarla majistral formülasyonlar

Tablo 2. Majistral formülasyon gereklilikleri 2013

Sonuç  

Altta yatan hastalık ve cilt tipine bakarak, doğru topikal ajanın seçimi önemli olmalıdır.

Hastalıklı deride, yenidoğan bebeklerde, yaşlılardaki topikal kullanımının farkları göz önüne alınmalıdır. Majistral ürünlerin kullanımı sosyoekonomik açıdan da önemlidir.

Standart formülasyonların kullanımında NRF’nin dermatolojik uygulamalarda önceliği olması gerekliliği sonucuna varılmıştır.

Makalede yer alan formülasyonlar (Tablo 1 )

Hydrophile Triamcinolonacetonid-Creme 0,025%/ 0,05%/ 0,1% mit Chlorhexidindigluconat 1% ( NRF 11.136.)

Triamcinolonacetonid                              0,025 g

Mittelkettige Triglyceride                         0,5     g

Cholorhexidindigluconat- Lösung 20% (m/v)   5,33  g

Basiscreme DAC                                   zu  100,0 g

Formülde yer alan maddeler

Triamsinolon asetonid-Triamcinolone acetonide-Triamcinolonum acetonidum; Triamsinolon asetonid, rengi beyaz ila krem rengi arasında değişen, kristal toz şeklinde görülen bir antiinflamatuar  kortikosteroid ajandır.  Pratik olarak suda çözünmez ve saf alkolde eser miktarda çözünürken eterde çok hafif çözünür. ıngiliz Farmakopesi (BP) ve Amerikan Farmakopesi (USP)'ye göre steril süspansiyonun pH'sı 5.0-7.5 arasındadır. Triamsinolon asetonid'in 11 mg'ı yaklaşık 10 mg triamsinolon'a eşdeğerdir.  Kortikosteroidler, topikal psoriazis tedavisinde kullanılan ilaçlar içinde  yaygın olarak yer alır.  triamsinolon asetonid ile birlikte yaygın olarak kullanılır. Triamsinolon asetonid, tiramsinolon'un daha güçlü bir türevidir. Triamnisolon ve türevleri antienflamatuvar ve immünosüpresif olarak kullanılan sentetik glukokortikoidlerdir. Kortikosteroidlerin antialerjik etki mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte, alerjiye karşı çok etkili oldukları bilinmektedir. Triamsinolon'un, hayvan enflamasyon vakalarının tedavisinde  prednison'dan yaklaşık 2-3 kat daha güçlü olduğu belirlenmesine karşın, triamsinolon asetonid  prednizon'dan  8 kat daha güçlüdür. Topikal olarak uygulandığında da biyoyararlanım uygulandığı bölgedeki cilt dokusunun özelliğine bağlıdır. Topikal preparatlarından absorbsiyon zedelenmiş, enflamasyonlu, oklüzyon uygulanmış veya stratum corneum'un inceldiği göz kapakları, genital organlar ve yüz gibi bölgelerde daha yüksektir. Topikal çözeltilerinden sistemik dolaşıma absorbsiyon düşük düzeydedir ve özellikle oral mukozaya uygulandığında önem kazanır . Bu preparatı toz eya enjektable preparat şeklinde kullanmak mümkündür. Genellikle enjektable preparatın her mililitresinde 40 mg ilaç vardır.

Mittelkettige Triglyceride-Oleum cocosis-Coconut oil;

Almancada orta zincirli Trigliserid olarak anılan Mittelkettge Triglceride hepimizin çok iyi bildiği C0CUS NUCİFERA L.(PALMAE) bitkisinin meyvalarının kuru katı kısımlarından soğuk pres ile elde edilen beyaz renkte yağlı bir kitledir. Orta zincirli trigliseridlerin kaynağı olan bu yağa HİNDİSTAN CEVİZİ YAĞI adı verilmekte dersem daha iyi hatırlayabileceğimizi sanıyorum. Hoş kokulu doğal bir kozmetik ürün olarak bilinen hindistan cevizi yağının lokal olarak başta saç dökülmelerinde kullanılmakla beraber (ekzema, sedef, cilt yaraları ve yara izleri, dermatit vs) sayısız cilt problemlerinde de kullanıldığı bilinmektedir.

Chlorhexidini gluconas- Chlorhexidine gluconate;

Klorheksidin bisbiguanid yapılı topikal olarak kullanılan bir antiseptik ve dezenfektandır. Bakteri hücre membranının stabilizasyonunu bozar ve membrandan penetre olur. ıngiliz Farmakopesi (BP)'ye göre klorhekzidin glukonat çözeltisi hemen hemen renksiz veya açık sarırenkli bir sıvıdır. Suyla karışır; alkol ve asetonda çözünür; Sudaki %5'lik çözeltisinin pH'sı 5.5-7.0 arasındadır. %5'lik ticari çözeltileri seyreltildiklerinde çökmeyi engellemek üzere noniyonik sürfaktan içerir. Bu tip çözeltiler vücut boşluklarında kullanılmaya uygun değildir. Bu amaçla %20'lik konsantre çözeltiden dilüsyonlar hazırlanmalıdır. Klorheksidin deriye topikal olarak uygulanır veya oral ağız suyu olarak kullanılır; asla yutulmamalı ve göze uygulanmamalıdır. Bakteri hücre membranının stabilizasyonunu bozar ve membrandan penetre olur. Bakteri hücre sitoplazmasının presipite olmasına yol açar.

Basiscreme DAC;                                                  

Hidrofil özellikte sıvağ olan Basiscreme DAC formülü;

DAC; Alman Eczacılık Kodeksi'nin kısaltılmış şeklidir. Yani Alman ılaç Kodeksinde yer alan hidrofilik özellikte basit kremi ifade eder. Formülün açılımı şöyledir:

Basiscreme  DAC

Glycerolmonostearat                        4,0 g

Cetylalkohol                                    6,0 g

Mittelkettige Triglceride                    7,5 g

WeiBes Vaselin                               25,5 g

Macrogol-20-glycerolmonostearat     7,0 g

Propylenglycol                                10,0 g

Gereinigtes Wasser                          40,0 g

Değerli Meslektaşlarım, formülü Alman Eczacılık Kodeksinde yer aldığı sinonimlerle ifade ettim. Bu formülde yer alan yardımcı sıvağ maddelerini ilgili firmalardan kolayca temin edebilirsiniz. Almanca da WeiBes Vaselin'in Beyaz vazelin, Gereinigtes Wasser'in Distile su olduğunu hatırlatırım.

Devam edecek….

ıyi bir hafta dileğiyle…

Tel: (332) 3520657

Fax: (332) 3512816

a.pekcan@eczacininsesi.com

http://www.majistralformul.com/